Polen-meldpunt en Keukenhof op zijn Pools

Bij Nog Steeds Wakker Nederland spreek ik met Anne de Jong en Bastiaan Nagtegaal over het Polen-meldpunt, maar ook over de opening van Keukenhof 2012, dat volledig in het teken staat van Polen.

Een Poolse winter zonder kachel

Sinds vrijdag zijn er in Polen al twaalf mensen omgekomen door de plotselinge extreme weersomstandigheden, met temperaturen rond de -20°C. Het gaat hier vooral om ouderen en daklozen en het Ministerie van Binnenlandse Zaken roept dan ook op extra op te letten op deze voor kou gevoelige groep. Naast de doden door hypothermie zijn er ook zeven personen overleden door koolmonoxide vergiftiging, waarschijnlijk door het verwarmen van huizen zonder goed te ventileren. 

Het is voor mij de eerste winter die ik in Polen doorbreng en ik moet er behoorlijk aan wennen. In sommige delen van Polen is het overdag rond de -19°C en in de vroege ochtend zelfs -27°C. Hier in Wrocław is het vandaag -8°C en daalt het in de nacht tot zo'n -14°C. De komende week wordt het alleen maar kouder en er wordt gesproken over de mogelijkheid van temperaturen rond de -30°C. 

Ik vind het spannend, want zulke temperaturen heb ik nog nooit meegemaakt. In Nederland wordt het ook koud de komende week en spreekt waarschijnlijk iedereen over de Elfstedentocht. Als het koud was toen ik nog in Nederland woonde, ging ik gewoon zo min mogelijk naar buiten en stookte ik thuis de kachel hoog op, wel met de nodige ventilatie natuurlijk. Nu ik in Polen woon, blijf ik alsnog graag binnen met zulke temperaturen, maar hebben we geen verwarming in onze kamer. 

Onze huisgenootjes hebben wel een flinke elektrische kachel en ook in de badkamer is een klein kacheltje. Het probleem is wel dat alle stoppen eruit vliegen als zij de kachel aanzetten als ook de oven of de wasmachine aanstaat: onhandig dus. Wij hebben zelf de pech dat onze kamer door de vorige bewoner waarschijnlijk alleen als slaapkamer werd gebruikt en daarom is er -nog geen- verwarming geplaatst. Wel zijn we ondertussen in onderhandeling met onze huisbaas over de aanschaf van iets wat ons door deze koude weken of maanden gaat helpen. Tot die tijd zijn we aangewezen op creatieve manieren om warm te blijven:

• Gordijnen dicht: dit zorgt ervoor dat de kou niet direct door de ramen heen de kamer intrekt. Het helpt maar een klein beetje, maar met deze temperaturen is alles welkom.
  
  
• Kaarsjes aan: ik ben een grootverbruiker geworden van waxinelichtjes. Niet alleen staat het gezellig en romantisch, maar het brengt verrassend veel warmte met zich mee.
  
  
• Muts op: vooral als ik aan het werk ben op mijn laptop heb ik het vaak erg koud en dan helpt het behoorlijk goed om mijn dikke nep-bonten muts op te zetten. Ik geloof dat 50% van je lichaamswarmte via je hoofd je lichaam verlaat. Als je dus zorgt dat je hoofd lekker warm is hoeft je lichaam niet zo hard te werken om je hoofd op temperatuur te houden en blijft het dus in de rest van je lichaam.
  
  
• Snuggie: dit is wellicht de lelijkste oplossing, die ik eigenlijk ook het liefst alleen toepas als ik alleen thuis ben. De snuggie is een fleecedeken met mouwen erin, je trekt je deken dus aan als een soort hele lange trui waardoor je lekker warm blijft, maar nog steeds kunt bewegen. (en zelfs rondlopen, al zie ik er dan uit als een soort fel-roze-Jedi)
  
  
• Föhn: vandaag kwam ik pas op het idee om de  föhn te gebruiken als verwarmingselement. Het werkt goed, vrij snel ook, het nadeel is alleen wel dat de warmte die het genereert ook snel weer weg trekt. Het werkt overigens wel perfect om verkleumde handen weer op te warmen, zodat er weer getypt kan worden. Ook werkt het erg goed om kleding mee te drogen, aangezien we geen droger hebben en het in deze temperaturen lang duurt voordat het uit zichzelf opdroogt.
  
  
• Kruik: vorige week was ik in Nederland en bedacht ik dat ik bij mijn ouders nog een met fleece beklede kruik had liggen. Die moest natuurlijk mee naar Polen, dat was duidelijk en ik ben er zo ontzettend blij mee. Elke avond wordt hij gevuld met kokend water en gaat hij mee in bed. Het bevalt vooral erg goed als Bartek nachtdienst heeft en ik niet van zijn warmte kan profiteren.
  
  
• Vriend: bij aanwezigheid van mijn vriend in bed blijft het nooit heel lang koud. Hier is niet eens per sé lichaamsbeweging voor nodig, al versnelt dit het opwarmproces natuurlijk wel. Hij -met zijn Poolse genen- is toch wat meer gewend aan de lage temperatuur en warmt een stuk sneller op, zodat ik hem als een menselijke kachel kan gebruiken. 

Regen, Radio en Romantiek in Krakau

Om een goed beeld van een stad te krijgen, zorg ik er altijd voor dat ik een tijdje alleen door het centrum en door wat woonwijken kan lopen. Uit mijn headset komen dan de deuntjes van een lokaal radiostation, waardoor ik me net iets meer kan verplaatsen in de bewoners van de stad. Vreemd genoeg zorgt dit er ook voor dat  iedereen mij altijd om de weg vraagt. Blijkbaar straal ik met mijn snelle loopje en headset op mijn hoofd uit dat ik in de desbetreffende stad woon.

Mały Rynek - het kleine marktplein

In Krakau was het niet anders, nog geen 20 meter buiten mijn hostel werd ik al aangesproken door een groep Duitse toeristen, van een jaar of 60. Waar het grote marktplein was, wilden ze graag weten. Enigszins verbaasd keek ik ze aan en vertelde ze dat ze daar waren, op Rynek, het grote marktplein. Teleurgesteld keken ze elkaar aan en zeiden iets in de trant van: 'ooh, is dit alles?' Ik heb maar even een flauw glimlachje gegeven en liep daarna door, nog steeds behoorlijk in shock van deze Duitsers. Nu weet ik niet wat voor gigantische marktpleinen ze in Duitsland allemaal hebben, maar ik kan me niet voorstellen dat die veel groter, danwel mooier zijn dan Rynek in Krakau. Toen ik het marktplein voor het eerst zag, moest ik zelfs even stil blijven staan om al het moois in me op te nemen. Raar volk, die Duitsers.

Wat mij het meest bij is gebleven aan Krakau is hoe romantisch de stad is, vooral 's avonds met alle prachtig verlichte gebouwen en straatjes. De stadsmuren om de oude stad en natuurlijk het kasteel zorgen ervoor dat je je er continu bewust van bent dat Krakau vroeger de hoofdstad was en dat hier het koningshuis van Polen resideerde. De paardenkoetsen dragen ook hun steentje bij aan het romantische beeld, dat overigens regelmatig ruw verstoord wordt door de elektrische toeristenwagentjes die je op elke straathoek van je sokken lijken willen te rijden. Wat ben ik blij dat die wagentjes niet in mijn stad Wrocław rijden. Vreselijk lelijk, ontzettend irritant en bovendien levensgevaarlijk.

Plac Świętej Marii Magdaleny en zo'n vreselijk toeristenwagentje

Met het Poolse radiostation Roxy spelend op mijn headset liep ik door de verlichte straten van Stare Miasto. Omdat ik al behoorlijk natgeregend was en de temperatuur net boven het vriespunt niet echt plezant was, besloot ik even op te warmen in een Ierse pub. Ik bestelde een dubbele espresso en een pint Pools bier, betaalde en zocht een plekje voor mezelf uit. Nadat ik opgewarmd was door de koffie begon ik aan mijn biertje. Heerlijk, maar na een paar minuten viel het me op dat zowel de barmeisjes als enkele gasten met een meewarende blik naar me keken. 

Het duurde even voordat ik begreep wat er aan de hand was. Ik zat alleen in een bar aan een tafel voor twee, met twee verschillende drankjes, en daarnaast zat ik continu met mijn telefoon in mijn hand. Ineens besefte ik wat zij allemaal dachten: 'Och, dat arme meisje heeft een date, maar hij komt niet opdagen. Daar zit ze dan, het voor hem bestelde bier op te drinken, want ja, het is toch zonde als je dat laat staan. En zou ze hem boos sms-en of met vriendinnen overleggen wat ze moet doen?'  Natuurlijk was ik aan het updaten op Twitter en Facebook wat ik aan het doen was en wat ik al gezien had etc. maar dat wist de rest van de bar natuurlijk niet. 

Misschien is het gewoon de schuld van Krakau, het is zo romantisch dat het gewoon niet logisch is om er alleen te zijn, zonder vriend, of zonder date. Natuurlijk had ik daar ook liever met mijn vriend gezeten, maar dat ging nou eenmaal niet. Na het biertje ging ik weer verder, nog wat straten doorlopen en daarna terug naar het hostel, om me voor te bereiden om alleen het nachtleven te gaan ontdekken. Ook iets dat ik niet vaker heb gedaan, in een voor mij totaal onbekende stad alleen naar een club gaan. Maar voor alles moet een eerste keer zijn.

Het Planty park in de regen

Meer foto's van mijn reis naar Krakau kun je hier bekijken.

Lees ook: Solotrip naar Krakau: een stad vol historie 

Solotrip naar Krakau: een stad vol historie

Duizenden voetbalfans uit Nederland  zullen deze zomer de Poolse stad Krakau overnemen. Althans, dat is de verwachting, want hier zal het Nederlands elftal trainen en de nodige rust pakken. Er worden geen wedstrijden gespeeld in Krakau, maar omdat de stad voor toeristen zeer interessant is en het stukken dichterbij Nederland ligt dan het Oekraïnse Kharkiv, zullen waarschijnlijk veel Oranje fans ervoor kiezen om hier hun EK-vakantie door te brengen. Naast het Nederlands elftal hebben ook de Engelsen en de Italianen gekozen voor Krakau als thuisbasis tijdens het EK. Dat wordt een drukke bedoeling in de oude hoofdstad van Polen, waar het in de zomermaanden normaal gesproken al behoorlijk druk is met toeristen en dagjesmensen die de prachtige stad bezoeken. Voordat de stad overgenomen wordt door uitbundige supporters wilde ik de stad zelf graag ontdekken, want van iedere Pool hoor ik dat Krakau één van de mooiste steden van Polen is.

De Mariakerk en paard en wagen op Rynek.

En zo het geschiedde: enkele dagen na Oud en Nieuw stapte ik in een kleine comfortabele bus die me in vier uur van Wrocław naar Kraków zou brengen. Een beetje gespannen was ik wel, want het was al een tijd geleden dat ik alleen had gereisd, het heen en weer vliegen tussen Polen en Nederland niet meegerekend natuurlijk. Deze zomer had ik al een paar treinreizen alleen gedaan, maar daar was mijn eindpunt altijd gericht op het wederzien van Bartek, die ik net had leren kennen, of mijn reisgenoten van de HUtrecht2018-reis. Nu ging ik alleen naar Krakau en daar zou niemand op me staan te wachten en ook had ik met niemand een afspraak staan, aangezien ik nog geen contacten had gelegd met mensen daar. Mijn eerste echte solotrip dus.

Ik maakte me niet druk over het feit dat ik alleen reisde, ik zou immers slapen in een hostel in het midden van het oude centrum, met uitzicht op Rynek, het marktplein. Het leuke aan hostels is dat je altijd zoveel leuke mensen leert kennen uit verschillende delen van het land en van over de hele wereld. De reis per bus ging vrij snel, aangezien ik nog niet in deze buurt was geweest, was alles wat ik zag vanuit de grote ramen nieuw voor me: vele heuvels, veel kerken, kleine dorpjes met kleine huisjes, half afgebroken panden die al jaren in deze staat leken te zijn en veel, erg veel industrie. Rond de stad Katowice zag je om de paar honderd meter een energiecentrale staan, die kilometershoge pluimen vieze rook uitstootte. De wat minder mooie kant van Polen, zal ik maar zeggen. 

Eenmaal aangekomen in Krakau zocht ik mijn weg naar het hostel. Met mijn rolkoffer kwam ik er al gauw achter dat de straten hier niet perfect zijn voor het gebruik van alles op kleine wieltjes: een rolkoffer is nog redelijk te doen, maar om hier te skaten of skateboarden lijkt me haast onmogelijk, met alle ongelijke straatstenen en de vele trappetjes. Na twintig minuten lopen kwam ik aan op het grote marktplein, waar je omringt wordt door subliem verlichte historische gebouwen: wat een pracht en praal! Op deze geweldige locatie was ook mijn hostel, waar ik incheckte en naar mijn kamer werd begeleid. Ik wist dat ik in een 8-persoons-kamer zou slapen en was erg benieuwd naar mijn kamergenoten, ik hoopte dat het Polen zouden zijn uit diverse steden in het land, zodat ik mijn netwerk nog wat meer kon uitbreiden. 

De receptioniste zwaaide de kamerdeur open en zei enthousiast: "Kijk! Je hebt de  hele kamer voor jezelf alleen! Fijn, hè?" Een beetje beduusd knikte ik en zei: "Er is helemaal niemand anders?" waarop haar antwoord was: "Nee, het is vlak na Oud en Nieuw, er zijn maar 6 andere gasten in het hele hostel." Voor zover dus mijn plan om veel nieuwe vrienden te maken in het hostel, ik zou de komende dagen voornamelijk alleen doorbrengen. Jammer, maar dat mocht de pret niet drukken, zo'n mooie stad kan je ook best alleen ontdekken. Na een tijdje uit het raam naar het prachtige plein te hebben gekeken, besloot ik me op te frissen en Stare Miasto, de oude stad, te gaan ontdekken. Hierover meer in mijn volgende blogupdate.

Meer foto's van mijn reis naar Krakau kun je hier bekijken.

Het uitzicht op Rynek en de Lakenhallen vanuit mijn hostelkamer

De Poolse Sinterklaas: wie kent hem niet?

Niet alleen in Nederland wordt het Sinterklaasfeest gevierd. Ook in Polen kunnen ze er wat van, al gaat het er daar wel heel anders aan toe dan bij ons. Hier kennen ze geen pakjesboot, hebben ze geen Zwarte Pieten en komt Sint Nicolaas helemaal niet uit Spanje, maar uit de stad Myra in Turkije. De feestdag in December gaat in Polen veel meer om de heilige bisschop, de Goedheiligman die bekend staat om zijn gulle giften aan de minder bedeelden, dan om de viering die we in Nederland kennen.

Ook schrijven ze geen gedichten en maken ze geen surprises voor elkaar. Wel doen ze kadootjes in de schoenen van kinderen, mits er een schoorsteen is. Aangezien veel Polen in een flat wonen en dus geen schoorsteen hebben, worden hier de kadootjes onder het kussen verstopt. Pakjesavond is ook niet aan de orde in Polen, aangezien het feest hier gevierd wordt overdag op 6 december.

Pepernoten en chocoladeletters kennen ze niet hier, maar bij de supermarkt kun je wel chocolademunten kopen. Al zijn dit dan geen echte Poolse choco-Złoty's maar Duitse euro's. Dit zal te maken hebben met het feit dat het een Duitse supermarkt van het goedkope segment is. Opvallend is ook dat de roe hier veel populairder is dan in Nederland. Veel kinderen krijgen standaard een roe onder hun kussen, met daarbij het dreigement dat als ze hun gedrag niet verbeteren, ze het jaar erop een nog veel grotere roe zullen ontvangen.

Op Radio 1 sprak ik over het Poolse Sinterklaasfeest Święty Mikołai in de nacht van dinsdag op woensdag bij WNL:

 

Angst voor Poolse hooligans op EK 2012

Traangas en een knuffel van een nationalist

Toen ik nog een klein alto-meisje was, heb ik eens meegelopen in een protestmars. Ik geloof dat het tegen het verrijken van uranium was, maar helemaal zeker weet ik het niet. Op dat moment wist ik ook niet precies waar we tegen demonstreerden, maar toch liep ik mee. Vrij kansloos, maar ja, ik was 13, wat kun je verwachten? In de twaalf jaren die daarna volgden heb ik nooit meer in een mars meegelopen en ook was ik er nooit aanwezig als journalist. Ik heb die ervaring nu wel gehad, en flink ook, bij de Mars der Patriotten op de Poolse  Onafhankelijkheidsdag op 11 november.

Elk jaar op deze dag worden op verschillende plekken in het land marsen gelopen. In de hoofdstad Warschau is vanzelfsprekend de grootste mars, maar ook in mijn stad Wrocław kwamen zo'n tweeduizend mensen in beweging om te laten zien dat ze echte Polen zijn die alles over hebben voor hun land. Het zijn niet alleen patriotten die meelopen in de mars, ook nationalisten, fascisten en hooligans grijpen deze gelegenheid aan om hun mening te ventileren door luidkeels nationalistische leuzen te schreeuwen. Gecombineerd met fakkels en vuurwerkbommen wordt een behoorlijk agressieve en onvriendelijke sfeer gecreëerd. Omdat er ook een tegen-demonstratie georganiseerd werd is er een extreem grote politiemacht aanwezig om te proberen de twee kampen van elkaar gescheiden te houden.

Op Rynek, het marktplein, begon de mars vrij rustig. Men liep een paar rondjes over het plein, schreeuwde het één en ander, stak wat fakkels aan en keek boos richting fotografen en journalisten. Hierna toog de massa door de andere straten van het centrum, er werden wat vuurwerkbommen afgestoken en er werd nog veel meer geschreeuwd. Toen kwam de groep in de buurt van de anti-fascisten en dat zorgde voor een explosieve sfeer. Ik zag dat er bussen vol ME'ers werden opengetrokken en besloot achter ze aan te lopen om te zien wat er zou gaan gebeuren. Opeens stond ik precies tussen de opgefokte nationalisten en de politie in. Geen goede plek, dus ik besloot richting de rest van de fotografen/journalisten te gaan, maar helaas, op de bankjes waar zij stonden was absoluut geen plek meer voor mij.



Er zat niks anders op dan in de menigte te blijven en mijn camera maar even weg te stoppen in de mouw van mijn jas, want echt dol op journalisten zijn die patriotten nou ook weer niet. Ik trok mijn capuchon nog wat verder over mijn hoofd en mijn sjaal over mijn gezicht om goed op te gaan in de massa. Er werden fakkels gegooid naar de tegen-demonstranten en naar de politie. Op het moment dat een man voor mij besloot een vuilnisbak op te tillen en naar de politie te gooien brak de hel los. De politie kwam onze kant op als één geheel van schilden. De mannen om mij heen besloten dit moment aan te grijpen om als een malle richting politie te rennen en ik kon niks anders doen dan met de massa mee te bewegen en alles op alles te zetten om niet te vallen.

Gelukkig bleef ik overeind en ik heb zelfs nog wat patriotten van de grond geraapt zodat ze niet vertrapt zouden worden. Op dat moment voelde ik ineens nattigheid in mijn gezicht en een scherpe smaak in mijn mond: traangas! Direct trok ik mijn sjaal verder over mijn hoofd zodat alleen mijn ogen nog te zien waren. De menigte bewoog zich naar achter, de eerste linie van patriotten lag op de grond te kermen van de pijn. Kort hierna was de rust weer teruggekeerd en ging de mars verder, naar de andere kant van het centrum. Ik besloot nog even een stukje mee te lopen om te kijken hoe het daar verder ging, met mijn linkeroog half dichtgeknepen en het gevoel alsof ik een liter wasabi in mijn mond had gekregen.

Eigenlijk wilde ik ook graag bij de tegen-demonstranten kijken, om zo een beter beeld te krijgen van wie daar nu allemaal bij betrokken waren, maar door de grote politiemacht was ik gedoemd bij het kamp der nationalisten te blijven. Omdat het centrum afgezet was voor de mars, kon ik nog niet naar mijn tramhalte gaan, dus besloot ik even Twitter en Facebook te updaten op een bankje vlakbij het eindpunt van de mars. Na een paar minuten kwam er een Pool naar me toe die vroeg waar ik vandaan kwam. Ik zei dat ik uit Nederland kwam, hij keek verrast en besloot me uitgebreid te omhelzen. Waarom is me nog steeds een raadsel, wellicht dacht hij dat ik speciaal vanuit Nederland was gekomen om mee te lopen in deze Mars der Patriotten. Ik weet het echt niet, maar in ieder geval heb ik weer nieuwe ervaringen opgedaan in Polen. Ik weet nu hoe het is om met traangas te bespoten te worden en hoe het voelt om geknuffeld te worden door een nationalist.

Bekijk mijn video van de Mars der Patriotten:



Check the English blog about March of the Patriots here

Mijn eerste Poolse Onafhankelijkheidsdag

Voor veel Nederlanders is 11 november een belangrijke dag waar een groot deel van het jaar naar uit wordt gekeken. Die dag wordt Prins Carnaval benoemd en omdat het ook nog eens Sint Maarten is, gaan er  door het hele land kindertjes langs de deuren om te bedelen voor snoep. Waar ze overigens wel een liedje voor moeten zingen, iets met 'de koeien hebben staarten'. Een vreemde tekst vind ik, want naar mijn idee hebben alle koeien staarten, ook als het geen Sint Maarten is. 

Voor mij heeft die datum nooit veel betekend: ik vier geen carnaval en ben ook nooit langs deuren gegaan met een lampion in de hoop dat men mij snoep zou geven in plaats van mandarijntjes. Nu ik in Polen woon heeft deze datum ineens een hele andere betekenis gekregen. Het is hier op de elfde van de elfde naast Sint Maarten en de start van het carnavalsseizoen namelijk ook Onafhankelijkheidsdag. Elke Pool die niet in het toerisme, bij de hulpdiensten of in de horeca werkt is vrij op die dag en de meeste winkels zijn dan ook gesloten. 

Men viert op deze dag dat Polen, na 123 jaren van bezetting door Rusland, Oostenrijk-Hongarije en Pruisen, op 11 november 1918 de Tweede Poolse Republiek oprichtte. De Eerste Wereldoorlog was net afgelopen en Polen was eindelijk vrij. Lang duurde deze vrijheid echter niet want de Tweede Wereldoorlog stond alweer op de stoep, met voor Polen dramatische gevolgen. Toen deze oorlog eindelijk voorbij was en de Nederlanders hun vrijheid weer terug kregen, stond Polen een hele andere toekomst te wachten: het land werd onderdeel van het Oostblok totdat ze in 1989 door arbeidersprotesten vrije verkiezingen hadden gerealiseerd. Vanaf dit moment werd opnieuw elk jaar op 11 november Onafhankelijkheidsdag gevierd.

De viering bestaat uit verschillende optochten door de steden, met militaire parades, verkleedde kinderen en ook de motormuizen van de Harley Davidson club ontbreken niet. Naast deze optochten en bijeenkomsten wordt ook elk jaar de Mars der Patriotten gelopen. De grootste mars wordt gelopen in de Poolse hoofdstad Warschau, maar ook in mijn woonplaats Wroclaw kwamen zo'n tweeduizend patriotten en nationalisten de straten op om hun liefde voor het vaderland te tonen. De vrolijke sfeer die de hele dag in de stad hing was in één klap verdwenen door de patriotten met hun fakkels, vuurwerk, spandoeken en nationalistische leuzen, waarover later meer op dit blog. 

Click here for my English blog about Independence Day in Wrocław, Poland