Traangas en een knuffel van een nationalist

Toen ik nog een klein alto-meisje was, heb ik eens meegelopen in een protestmars. Ik geloof dat het tegen het verrijken van uranium was, maar helemaal zeker weet ik het niet. Op dat moment wist ik ook niet precies waar we tegen demonstreerden, maar toch liep ik mee. Vrij kansloos, maar ja, ik was 13, wat kun je verwachten? In de twaalf jaren die daarna volgden heb ik nooit meer in een mars meegelopen en ook was ik er nooit aanwezig als journalist. Ik heb die ervaring nu wel gehad, en flink ook, bij de Mars der Patriotten op de Poolse  Onafhankelijkheidsdag op 11 november.

Elk jaar op deze dag worden op verschillende plekken in het land marsen gelopen. In de hoofdstad Warschau is vanzelfsprekend de grootste mars, maar ook in mijn stad Wrocław kwamen zo'n tweeduizend mensen in beweging om te laten zien dat ze echte Polen zijn die alles over hebben voor hun land. Het zijn niet alleen patriotten die meelopen in de mars, ook nationalisten, fascisten en hooligans grijpen deze gelegenheid aan om hun mening te ventileren door luidkeels nationalistische leuzen te schreeuwen. Gecombineerd met fakkels en vuurwerkbommen wordt een behoorlijk agressieve en onvriendelijke sfeer gecreëerd. Omdat er ook een tegen-demonstratie georganiseerd werd is er een extreem grote politiemacht aanwezig om te proberen de twee kampen van elkaar gescheiden te houden.

Op Rynek, het marktplein, begon de mars vrij rustig. Men liep een paar rondjes over het plein, schreeuwde het één en ander, stak wat fakkels aan en keek boos richting fotografen en journalisten. Hierna toog de massa door de andere straten van het centrum, er werden wat vuurwerkbommen afgestoken en er werd nog veel meer geschreeuwd. Toen kwam de groep in de buurt van de anti-fascisten en dat zorgde voor een explosieve sfeer. Ik zag dat er bussen vol ME'ers werden opengetrokken en besloot achter ze aan te lopen om te zien wat er zou gaan gebeuren. Opeens stond ik precies tussen de opgefokte nationalisten en de politie in. Geen goede plek, dus ik besloot richting de rest van de fotografen/journalisten te gaan, maar helaas, op de bankjes waar zij stonden was absoluut geen plek meer voor mij.



Er zat niks anders op dan in de menigte te blijven en mijn camera maar even weg te stoppen in de mouw van mijn jas, want echt dol op journalisten zijn die patriotten nou ook weer niet. Ik trok mijn capuchon nog wat verder over mijn hoofd en mijn sjaal over mijn gezicht om goed op te gaan in de massa. Er werden fakkels gegooid naar de tegen-demonstranten en naar de politie. Op het moment dat een man voor mij besloot een vuilnisbak op te tillen en naar de politie te gooien brak de hel los. De politie kwam onze kant op als één geheel van schilden. De mannen om mij heen besloten dit moment aan te grijpen om als een malle richting politie te rennen en ik kon niks anders doen dan met de massa mee te bewegen en alles op alles te zetten om niet te vallen.

Gelukkig bleef ik overeind en ik heb zelfs nog wat patriotten van de grond geraapt zodat ze niet vertrapt zouden worden. Op dat moment voelde ik ineens nattigheid in mijn gezicht en een scherpe smaak in mijn mond: traangas! Direct trok ik mijn sjaal verder over mijn hoofd zodat alleen mijn ogen nog te zien waren. De menigte bewoog zich naar achter, de eerste linie van patriotten lag op de grond te kermen van de pijn. Kort hierna was de rust weer teruggekeerd en ging de mars verder, naar de andere kant van het centrum. Ik besloot nog even een stukje mee te lopen om te kijken hoe het daar verder ging, met mijn linkeroog half dichtgeknepen en het gevoel alsof ik een liter wasabi in mijn mond had gekregen.

Eigenlijk wilde ik ook graag bij de tegen-demonstranten kijken, om zo een beter beeld te krijgen van wie daar nu allemaal bij betrokken waren, maar door de grote politiemacht was ik gedoemd bij het kamp der nationalisten te blijven. Omdat het centrum afgezet was voor de mars, kon ik nog niet naar mijn tramhalte gaan, dus besloot ik even Twitter en Facebook te updaten op een bankje vlakbij het eindpunt van de mars. Na een paar minuten kwam er een Pool naar me toe die vroeg waar ik vandaan kwam. Ik zei dat ik uit Nederland kwam, hij keek verrast en besloot me uitgebreid te omhelzen. Waarom is me nog steeds een raadsel, wellicht dacht hij dat ik speciaal vanuit Nederland was gekomen om mee te lopen in deze Mars der Patriotten. Ik weet het echt niet, maar in ieder geval heb ik weer nieuwe ervaringen opgedaan in Polen. Ik weet nu hoe het is om met traangas te bespoten te worden en hoe het voelt om geknuffeld te worden door een nationalist.

Bekijk mijn video van de Mars der Patriotten:



Check the English blog about March of the Patriots here

Mijn eerste Poolse Onafhankelijkheidsdag

Voor veel Nederlanders is 11 november een belangrijke dag waar een groot deel van het jaar naar uit wordt gekeken. Die dag wordt Prins Carnaval benoemd en omdat het ook nog eens Sint Maarten is, gaan er  door het hele land kindertjes langs de deuren om te bedelen voor snoep. Waar ze overigens wel een liedje voor moeten zingen, iets met 'de koeien hebben staarten'. Een vreemde tekst vind ik, want naar mijn idee hebben alle koeien staarten, ook als het geen Sint Maarten is. 

Voor mij heeft die datum nooit veel betekend: ik vier geen carnaval en ben ook nooit langs deuren gegaan met een lampion in de hoop dat men mij snoep zou geven in plaats van mandarijntjes. Nu ik in Polen woon heeft deze datum ineens een hele andere betekenis gekregen. Het is hier op de elfde van de elfde naast Sint Maarten en de start van het carnavalsseizoen namelijk ook Onafhankelijkheidsdag. Elke Pool die niet in het toerisme, bij de hulpdiensten of in de horeca werkt is vrij op die dag en de meeste winkels zijn dan ook gesloten. 

Men viert op deze dag dat Polen, na 123 jaren van bezetting door Rusland, Oostenrijk-Hongarije en Pruisen, op 11 november 1918 de Tweede Poolse Republiek oprichtte. De Eerste Wereldoorlog was net afgelopen en Polen was eindelijk vrij. Lang duurde deze vrijheid echter niet want de Tweede Wereldoorlog stond alweer op de stoep, met voor Polen dramatische gevolgen. Toen deze oorlog eindelijk voorbij was en de Nederlanders hun vrijheid weer terug kregen, stond Polen een hele andere toekomst te wachten: het land werd onderdeel van het Oostblok totdat ze in 1989 door arbeidersprotesten vrije verkiezingen hadden gerealiseerd. Vanaf dit moment werd opnieuw elk jaar op 11 november Onafhankelijkheidsdag gevierd.

De viering bestaat uit verschillende optochten door de steden, met militaire parades, verkleedde kinderen en ook de motormuizen van de Harley Davidson club ontbreken niet. Naast deze optochten en bijeenkomsten wordt ook elk jaar de Mars der Patriotten gelopen. De grootste mars wordt gelopen in de Poolse hoofdstad Warschau, maar ook in mijn woonplaats Wroclaw kwamen zo'n tweeduizend patriotten en nationalisten de straten op om hun liefde voor het vaderland te tonen. De vrolijke sfeer die de hele dag in de stad hing was in één klap verdwenen door de patriotten met hun fakkels, vuurwerk, spandoeken en nationalistische leuzen, waarover later meer op dit blog. 

Click here for my English blog about Independence Day in Wrocław, Poland